De laatste
jaren, door toevallige omstandigheden, heb ik een interesse gekregen voor
oorlogsgedenkstenen.
Het begon met een geschenk van een buurvrouw. Op haar
zolder vond ze een oude kaart van Kongo Vrijstaat uit de 19de eeuw. Mijn
curiositeit deed me zoeken naar de oorsprong en de geschiedenis omtrent deze
kaart. Dit leidde na heel wat speurwerk tot een artikel Schatten op zolder dat verscheen in mei 2010
in "De Ghendtsche Tydinghen",
(GT) een heemkundig tijdschrift.
Tijdens de opzoekingen naar de grootoom van mijn
buurvrouw, Leon Loys, vond ik een gedenksteen in het Zuidpark in Gent voor
Gentenaars overleden in Kongo vóór 1908. Velen lopen daar voorbij en niemand
weet eigenlijk wie deze mensen zijn. Velen kennen de gebroeders Van De Velde,
omdat een straat in het centrum van de stad naar hen genoemd is en ook omdat ze
een standbeeld in het Citadelpark hebben met bovenop "Het Muurken". Dus zocht ik elke naam op in de archieven
van Beveren, van Buitenlandse Zaken, van de Universiteit en in de literatuur.
Het leverde een artikel Monument voor de
Gentenaars op. Ik zet het hier ter beschikking. Tijdens monumentendag in
2012 had ik wat meer geluk, maar was ik te laat om nog een deelname af te
dingen. Misschien wordt het gepubliceerd op een later tijdstip.
Tijdens mijn zoektocht naar familie van Leon Loys vond ik
ook sporen van zijn broer, Pierre. Deze sneuvelde op 28 september 1918 tijdens
het laatste offensief. Toeval wil dat ik ook een familielid heb, Gabriel Van
Cleven, die diezelfde dag stierf. En zo beetje bij beetje begon een interesse
voor de gedenkstenen verspreid over Gent. Ik koppelde daaraan een fietstocht
rond de Kuip van Gent, nam de monumenten als bakens, en vertelde de
belevenissen van de Gentenaars gedurende de eerste wereldoorlog. Fietstocht “Gent tijdens 14-18”
Het verlengde van mijn straat is de Prosper Claeysstraat.
Sinds jaar en dag intrigeert mij deze straat door zijn unieke bouwstijl en
vooral door de gedenkstenen die naast elke deur in de voorgevel een naam
aangeven. Mijn goede vriend Mark Rummens, nochtans
een kenner van de architectuur rond het station, wist mij ook niets te zeggen
hierover. Daarentegen had hij wel een opmerking over een foto dat veelal
verkeerdelijk gebruikt wordt. Het betreft het bezoek van Koningin Elisabeth aan
deze straat. Meestal wordt de opening van de wereldtentoonstelling 1913
gekoppeld aan deze foto maar volgens hem kon het niet want op de foto was zijn
ouderlijk huis te zien en dat is pas in 1916 gebouwd. Genoeg om op onderzoek te
gaan. Het leverde een artikel in mei 2013 in "De Ghendtsche
Tydinghen", nl “Het bezoek van Koningin Elisabeth aan Gent”.
De namen op de gedenkstenen werden één voor één
onderzocht en leverden ook een artikel nl “ Wie bekostigde het
Slaphangerstraatje?”. Het verscheen ook in mei 2013 in "De Ghendtsche Tydinghen".
Tijdens dit onderzoek kwam ik ook in de Ham 24 de naam van J.J. Dierman tegen
bovenaan de toegang van een textielfabriek. Een glazen bovenstuk van een deur
met daarin gezandstraald zijn naam, een draak en enkele werktuigen voor
textiel. Enkele weken later tot mijn grote verwondering was de Art Deco deur
vervangen door een ordinaire metalen deur ! Bij
navraag aan de directie van Milliken (zo heet
die fabriek nu) bleek dat het bovenstuk al
een paar dagen naast de wegwerpcontainer stond en dat ik het mocht
ophalen zonder problemen. Spring in de wagen, vlug naar daar en gelukkig was
het glas nog intact ! Om het te bewaren heb ik het aan het Liberaal archief
geschonken op het Kramersplein.
PS de artikels verschenen in GT zijn door hun medewerker
Luc De Vriese bewerkt tot een mooiere tekst. Mijn
dank hiervoor